Пераказ: Трэція пеўні - Экзаменационные изложения и пересказы для 11 класса по белорусскому языку.

Ці, можа, прысніў, ці, пэўна, здалося, ці то сапраўды, калі абуджаўся, улавіла вуха, як недзе далёка-далёка, быццам зу-сім не на гэтым свеце, праспяваў певень. Антон Дзям'янавіч узняў галаву, прыслухаўся, спадзяваўся: во-во паўторыцца ку-карэканне. Не, пявун не азваўся. Відаць-такі, прытрызнілася, бо адкуль тут, у такім горадзе, сярод камяніц, узяцца яму?

«Світае, бачна? — падумаў. — Гэта цяпер галосяць трэція пеўні, — прыгадалася. — Трэція — самыя дружныя».

Стары ўстаў, рыпнуў дзвярыма, выйшаў на балкон.

На сваім звычным месцы Антон Дзям'янавіч сядзеў і, не за-плюшчваючы вачэй, драмаў. Апошнія чатыры гады, як паха-ваў жонку і як забраў да сябе сын, ён ад самай вясны, ледзь дыхнула поўднем, бавіў час. Уладкоўваўся ямчэй, разглядваў прахожых, любаваўся зеляньвой ліп. Затым забываў пра ўсіх і пра ўсё, не заўважаў нічога. Яму бачылася зусім іншае. Перад вачыма ўзнікалі то неабсяжныя, пад небасхіл, загоны цёплай пахкай раллі, абойдзенай ім, брыгадзірам, абмеранай уздоўж і ўпоперак сажнем; то хвалістыя, зыбкія абшары шапатлівай спалавелай збажыны; то сярод такоў горы мядзянага зерня; то сляпуча-квяцістыя прырэчныя лугі; то туманныя, росныя лугі-выпасы. Прыгадваліся твары, постаці сялян, чуліся іх га-ласы, успаміналіся прыгаворкі, жарты. Сын прысеў побач.

• Бяссонніца, гаворыш.
• Зусім звёўся. Ускручуся ні свет ні зара і звіваюся. Веда-еш, паеду я, з'езджу ў вёску.
• Да каго?

• Думаеш, вас, дзяцей, расправіў, дык і блізкіх няма? Васіль, пляменнік, прыме. Суседзі, спадзяюся, не зачыняцца.
• Пачакаў бы суботы. Катанём разам.
• Не, зараз рушу!

Ехаў «хуткім» — быў спакойны, быццам учора пакідаў па нейкай не вельмі важнай патрэбе вёску, а сёння вяртаўся даха-ты, дзе чакалі звычныя справы. Не адступаў ад акна: глядзеў, угадваў мілыя воку мясціны, любаваўся палямі, позіркам праводзіў пералескі, лічыў станцыі.

«Наступнымойраз'езд!» — заварушыўся ён і, ведаючы, што поезд толькі прыпыняецца, загадзя падаўся ў тамбур.

Вёска тулілася ўскрай гонкага бярэзніку вярсты за дзве ад чыгункі. Яна раз усяго выбліснула і тут жа зноў схавалася за

вершалінамі.

Апроч Антона Дзям'янавіча высадзіліся двое хлапцоў.

Стары прытрымаўся, зняў пінжак, склаў яго, ушчаміў між дужак сумкі. Закарцела прайсціся басанож. Ён разуўся, падка-саў штаніны, паціху пакрочыў.

3-за павароту, з-за алешніку выглянула і закалывалася 1 на-сустрач прыгорбленая постаць. Антон Дзям'янавіч засаромеўся свайго дзівацтва, памкнуўся ўссунуць паўбацінкі, але ўбачыў, што позна, што не ўправіцца, махнуў рукой: ат, падумаеш, ра-ней цэлае лета свяцілі пяткамі, а зараз — непрыстойна.

«Хто гэта? — заслязіліся вочы. — Здаецца, Кульган Аўдзей! Гэ-э, ён!»

• Здароў, братка! — гукнуў крокаў за пяць.
• Нягож не здароў! — азваўся Кульган. — Ног не чую. Не іду — танцую!

Нідзе і ніколі Кульган не журыўся. Заўсёды сыпаў жарціка-мі, гаварыў не столькі для ладу, колькі для складу.

• Яно і бачна — хадок такоўскі: каня арэхавага прыпрог, — указаў Антон Дзям'янавіч на ляшчынавую Аўдзееву кульбу.
• Калі б не кій, дык хоць ваўком вый! — без ценю маркоты пагадзіўся Кульган і падкалоў Антона Дзям'янавіча: — Затое ты маладзец! Разуўся. Асталося апратку скінуць і ні даць ні ўзяць — спартсмен!
• Чаравікі, няхай іх, ціснуць. Новыя, не разношаныя. Сту-піць няможна. — I перамяніў размову, папытаў пра жыццё, пра старую — Аўдзееву жонку.
• Дзякуй богу, можамся, не сумуем, што галубкі ўдваіх буркуем, — зноў не схібіў Кульган.
• Ну, а дзеці як?
• Дзеці — у свеце. Пісьмы пішуць, да сябе клічуць.

Яны пагаманілі яшчэ трохі, пакпілі адзін з другога і разы-шліся.

Не зрабіў Антон Дзям'янавіч паўсотні крокаў — нагнаў старшынёўскі « газік ».

• Сядай, падвязу! — адчыніў дзверы круталобы Міранюк. Мітусліва стары абуўся, ступіў да машыны.
• Пагасціць прыехаў ці зусім вярнуўся?
• Час пакажа. Можа, і асяду. (543 словы)

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь. Зборнік экзаменацыйных матэрыялаў па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў (ўзровень агульнай сярэдняй адукацыі). Тэксты для пераказаў. 2007

Отсканировано и вычитано Андреем Суворовым