Якуб Колас — сусветна вядомы майстар пей-зажнай лірыкі. Яго пранікнёныя, напоўненыя ўлюбёнасцю ў знаёмыя з дзяцінства мясціны, у хараство роднага краю радкі з паэмы «Новая зямля» «Мой родны кут, як ты мне мілы! За быць цябе не маю сілы...” са школьных гадоў знаёмыя кожнаму беларусу.

Сувязь з роднай зямлёй, захапленне пры-родай з'яўляліся крыніцай творчага натхнен-ня і мастацкай фантазіі паэта.

Якія прыгожыя, пранізаныя радасцю жыд-ця, насычаныя разнастайнымі метафарамі, эштэтамі, параўнаннямі і інпіымі мастацкімі тропамі радкі прысвяціў Якуб Колас прыродзе ; гады творчага і эмацьіянальнага ўздыму: «Расшаны зоры брыльянтавым пухам... *, *...лашзыць сонца твар узгоркаў, сушыць след іх слёз»!

Паэтызацыя вечнага руху і абнаўлення прыроды як сімвалу абнаўлення жыцця характэрна для перадваеннай лірыкі паэта.

Вайна рэзка абарвала ўзнёслую танальнасць "пейзажнай лірыкі Якуба Коласа. Як сапраўдны народны паэт, Колас усім сэрцам адгукаўся на разнастайныя праявы жыцця краіны: радаваў-ся грамадскім поспехам, а гора і боль народа ўспрымаў як свой асабісты боль. Як да вайны перажываў паэт за неўраджай, дрэннае надво-р'е, што перашкаджала людзям атрымліваць добры ўраджай, так і на аб'яўленне вайны ён адрэагаваў з маланкавай хуткасцю вершам «Ша-лёнага пса — на ланцуг!» Эвакуацыя ў Ташкент ні на хвіліну не перарвала яго сувязІ з беларус-кай зямлёй.

Тым часам у вершы «Лес» адразу можна заў-важыць змены ў творчай манеры паэта: маляў-нічая палітра свядома збяднела, кола фарбаў у апісанні прыроды звузілася да невыразных шэ-рых адценняў, што дазваляе аўтару болып дак-ладна перадаць настрой насцярожанасці, непа кою, засмучонасці. Прыслоўі: «ціха», «глуха», «нерухома», «сурова», метафары «ён (бор) вартуе землі», «злегла нерухома цемра на камлі» і іншыя ствараюць характэрны вобразна-выяўленчы лад верша. Усё гэта выклікае ў чытача настрой тры-вогі, няўтульнасці, непакою. Здаецца, толькі пугачы ды совы, вечныя спадарожнікі нячыстай сілы, пануюць у змрочным лесе.

Але ў другой частцы верша эмацыянальны лад мяняецца: лес, аказваецца, зусім не спіць. Ён — жывая істота. Ён — паплечнік парты-зан, іх выратавальнік. 3 трывожнага і няўпэў-ненага настрой верша перарастае ў перамож-ны, аптымістычны.

У вершы "Голас зямлі" прырода таксама паў-стае як жывая істота. Аднак тут яна выклікае не толькі пачуццё ўдзячнЯсці, але, у першую чаргу, жалю і спагады. Зямля быццам скар-дзіцца на здзекі захопнікаў кожнай сваёй пра-явай: «і шум дубровы, і стогн пушчы, і рэк усхліп, і плач крыніц» — усё раніць сэрца па-эта, выклікае яго гнеў і жаданне абараніць род-ную прыроду. Паэт шчыра жадае дапамагчы радзіме, сцішыць яе гора, пакуты і выражае ўпэўненасць, што палон роднай зямлі хутка скончыцца, бо ўжо «трасуцца помстаю бары».

Пераможным духам, хуткім вызваленнем і ту-гой па радзіме напаўнены і верш «Мая зямля», напісаны аўтарам у 1943 годзе. Усе вершы аб прыродзе, створаныя Якубам Коласам у час вай-ны, аб'ядноўвае любоў аўтара да прыроды, спа-чуванне, удзячнасць ёй і адначасова — вера ў хуткае вызваленне роднай зямлі.